اگر قرار بود تمام پرونده‌هایی که مطابق قانون حکم دارند، منجر به اجراي حکم می‌شد، سالانه ده‌ها هزار مورد اعدام داشتيم و اگر جرائمي که مطابق قانون مجازات آنها اعدام است، تماماً کشف و رسيدگي شود، اين رقم شايد به ارقام بسيار وحشتناکي بالغ مي‌‌شد و در واقع بخش اعظم اين جرائم کشف نمی‌شود و آنها هم که کشف می‌شود به ويژه در موارد مخدر با تخفيف مواجه می‌شود، با وجود اين هنوز هم تعداد اعدام‌ها در ايران بسيار بالاست.
حال آنکه با به فرض قبول بازدارندگی این مجازات، اگر از حد معيني بيشتر شود، ممکن است در برخي موارد نقش بازدارندگي خود را از دست بدهد، به علاوه با افزايش مجازات، در برخي جرائم، مـنافع ارتکاب جرم هم بيشتر و در نتيجه رغبت به آن افزون‌تر می‌شود و از همه اينها گذشته مطالعات تجربي نشان داده است که مجازات اعدام چندان هم مانع از افزايش ارتکاب جرم نيست و مجازات‌های اجرا شده در زمينه مواد مخدر نمونه روشن آن است، بنابراين با توجه به دستورات اسلام و ادله مخالفان اعدام می‌توان از جایگزین‌های همچون تبعيد و حبس به جاي اعدام استفاده کرد، در ادامه به استدلالات و دلایل این نظریه، راهکارهای جایگزینی و رویکرد ایران در این خصوص خواهیم پرداخت.
هر چند که اسناد بين المللي و منطقه‌ای در جهت محدوديت و الغا مجازات اعدام به پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای دست یافته‌اند، ولي در اسناد جهاني مجازات جايگزيني براي اعدام در نظر گرفته نشده است. علت اين امر شايد وجود نظام‌های قضايي متفاوت در کشورهاي جهان می‌باشد. گروهي به سرگردگي بکاريا آن‌هایی هستند که طرفدار اصالت بشر نبوده، بلکه فايده گراياني هستند که در جستجوي مؤثرترين راه حل‌ها براي تهديد بزهکاري می‌باشند.
لذا مجازات‌هایی که اين گروه به جاي اعدام پيشنهاد می‌نماید حبس دائم با اعمال شاقه، حبس دائم، تبعيد و غیره است.
گروهی دیگر بدليل مخالفت اعدام با احترام به شأن و مقام والاي انسانيت و همچنین مبانيت آن با اهداف اصلي حقوق جزا، به جاي کيفر مرگ مجازاتي پيشنهاد می‌نمایند، که در عين حالي که حيثيت و شرافت انساني را لگدکوب نمی‌کند، امکان معالجه و درمان مجرم را که بسيار اجتماعي است، نيز فراهم می‌آورد، مثلاً در فرانسه وقتي مجازات اعدام را در مورد جرائم سياسي لغو کردند آن را به تبعيد تبديل نمودند. در آمريکا نيز از ايالاتي که اعدام را حذف نموده‌اند به جاي آن، حبس ابد بدون حق استفاده از عفو يا آزادي مشروط، پيش بيني شده است.
از موارد چهارگانه مذکور دو نوع قتل محاربه و قصاص مربوط به موضوع مورد بحث است، چراکه وقتي از لغو مجازات اعدام سخن به ميان می‌آید منظور اعدام‌هايي است که بخاطر قتل ديگران و شکايت اولياء دم مطرح می‌شود يا اعدام‌هايي که نظام‌های حقوقي براي سرکوب متجاسران و بزهکارن تجويز می‌نمایند وگرنه قتلي که بر اثر جنگ يا دفاع صورت می‌گیرد مورد بحث جدي نيست.
حال بایستی دید آیا با بهره گیری از قواعد و اصول حقوقی می‌توان راهکاری برای رهایی از مجازات اعدام و یا حداقل کاهش آن یافت یا خیر؟
به نـظر می‌رسد در اسلام مجازات اعدام و بطور کلي قصاص را ضامن بقاء و حيات اجتماع دانسته مع الوصف با وضع قانون اخلاقي (عفو) و صرف نظر کردن از حق قصاص در صورت لزوم و اقتضاء مصلحت عاليتري دست اجتماع را در اخذ تصميمات مقتضي، باز گذارده تا اگر احیاناً شرائط ايجاب کرد مثلاً حال مجرمي طوري بود که صرف نظر نمودن از اعدام وي او را متنبه و اصلاح و بيماري او را معالجه خواهد کـرد او را تبرئه و عفو و باصطلاح، در مجازات وي تخفيف قائل شوند. بنابراين با توجه به دستورات اسلام و ادله مخالفان اعدام می‌توان از جايگزين همچون تبعيد و حبس به جاي اعدام استفاده کرد.
بدون دیدگاه