آیا اقدامات تامینی موثر است؟ژانویه 22, 2022

قبل از هر چیز بایستی در راستای اقدامات تامینی بیان کنیم:

1. حمایت از فرد

2. محافظت از جامعه

3. پیشگیری از وقوع جرم

باید پیشگیری با درمان و باز سازگاری بزهکار، باز سازگاری اجتماعی بزهکاران، شناسایی و درمان علل جسمانی، روانی و اجتماعی ناسازگاری آنان ،بخشی از سیاست جنایی پیشگیری است.

پیشگیری با بی اثر ساختن و مراقبت با توجه به بررسی موضوعات در خصوص اقدامات تامینی و تربیتی و تطبیق آن با فقه و حقوق به این نتیجه می‌توان رسید که آن چه حقوقدانان و جرم شناسان در راستای اهداف عمده اقدامات تامینی و تربیتی اظا رمی کنند اگرچه با اصلاح و تربیتی که مطلوب قرآن و سنتاست عینا تطبیق نمی کند. اما خارج از اهداف آن هم نیست. مجازات بیشتر و غالبا بر ضد جرم است. در حالیکه جهت گیری اقدامات تامینی که پیشگیری فردی است باید از کیفیرها تفکیک و در قانون مجازات اسلامی پیش بینی شده است. در واقع جهت گیری اقدامات تامینی و تربیتی جلوگیری از ارتکاب جرم از طریق روش های اصلاحی، درمانی، تربیتی و یا خنثی‌سازی حالت خطرناکی افراد است.

بایستی اذعان داشت مسائل مهم سیاست جنایی کیفرزدایی می‌باشد که به دنبال اقدامی غیر کیفری در باره علل بزهکارانه است که اقدامات تامینی و تربیتی از ابزارهای مهم سیاست جنایی محسوب می شود.

اقدامات تامینی و تربیتی عبارتند از یک رشته وسایل دفاع اجتماعی که به حکم قانون توسط قاضی .و بر اثر وقوع جرم متناسب با وضع استعداد، منش و سوابق مجرم و درجه خطرناکی وی به کار برده می شود تا فرد بهبود یافته و با اجتماع سازگار گردد  و دست به ارتکاب جرم نزند. به عبارتی اقدامات تامینی و تربیتی واکنشی است مبنی بر حمایت پیشگیرانه و نیز به وسایل و تدابیری اتلاق می شود که درمورد افراد خطرناک مورد استفاده قرار می‌گیرد و می توان به عبارتی گفت اقدامات تامینی و تربیتی، اقداماتی هستند که جهت خنثی‌سازی حالت خطرناکی مجرمین عموما از طریق نگهداری و درمان و بازپروری اجتماعی اعمال شده و فاقد جنبه‌ی ترذیلی و تربیتی می‌ باشند.

اقدامات تامینی و تربیتی به عنوان ابزارهای مهم و موثر  نظام کیفری، در عین اینکه واجد صفات قضایی است اما گاهی به عنوان عامل پیشگیری از جرم بکار برده می شود.

اقدامات تامینی و تربیتی به دنبال تحقق اهدافی است که می توان اشاره کرد:

1- حفظ اجتماع از تجاوز و تعدی و تکرار کنندگان جرم و مجرمان حرفه ای و به عادت

2- پیشگیری از وقوع جرم به کمک وسایل و ابزار اصلاحی ،تربیتی، درمانی و معاضدتی.

تفاوت اقدامات تامینی و تربیتی با مجازاتها

اقدامات تامینی برعکس مجازات‌ها که حاصل تعفیر و خطای جزایی می باشند، هیچ تناسبی با نیت خطاکارانه فاعل جرم نداند و اقدامان تامینی متوجه آینده و به منظور پیشگیری از تکرار جرام بوده و در واقع به دنبال ابزاری مناسب به منظور جلوگیری از وقوع مجدد و تکرار جرم است. اقدامات تامینی و تربیتی دارای جنبه سرزنش اجتماعی یا مجازات نیست، بنابراین از صفت تربیتی و ترذیلی ندارند. اقدامات تامینی برای توصف حالت خطرناک است. بنابراین مقید کردن مدت این اقدامات برای زمان مشخص نیست و با عدم تعیین زمانی به محض از بین رفتن حالت خطرناک مجرم مدت اجرای این تدابیر خاتمه می‌یابد.

مجازاتها علیه مجریمن مسئول و اقدامات تامینی برای مجرمین مسئول و غیر مسئولین جزایی اعمال می شود و همچنین اقدامات تامینی برای پیشگیری از سقوط افراد در ارتکاب جرم و اعمال مجازات در جهت انتقام جویی است.

متغیر بودن اقدامات تامینی در قبال ثابت بودن مجازات‌ها

طبقه بندی اقدامات تامینی بر حسب موضوع

الف) اقدامات تامینی بدنی: مانند درمان بزهکاران دیوانه یا کمپ ترک اعتیاد

ب) اقدامات تامینی سالب آزادی:

1. نگهداری مجرمین مجنون در بیمارستان روانی
2. نگهداری مجرمین به عادت در تبعید
3. نگهداری مجرمین بیکار و ورلگرد در کارگاه‌ها
4. نگهداری اطفال در کانون اصلاح و تربیت

ج) اقدامات تامینی محدود کننده آزادی

1. ممنوعیت از اشتغال به کسب یا شغل یا حرفه‌ی معین
2. اخراج بیگانگان از کشور

د) اقدامات تامینی مالی

1. ضبط اشیا
2. بستن موسسات
3. ضمانت احتیاطی

ر) اقدامات منع از اشتغال به کسب یا شغل یا حرفه

ز) انتشار حکم

بزهکاران به عادت چه افرادی هستند:

بزهکارانی که دو مرتبه یا بیشتر محکوم به حبس، بیش از دو ماه شده‌اند و به اتهام جرم عمدی که مستلزم مجازات حبس است بار دیگر دستگیر شده‌اند و در دادگاه تشخیص داده است که دارای حالت خطرناک هستند و باید در جایی امن برای مدت نامعین نگهداری شوند.