علی القاعده، جرایم را به خاطر تجاوز و تعدی به حق یا مصلحتی قابل مجازات میدانند ولی در شروع به جرم که نتیجه پدید نمیآید. تجاوزی هم به حق یا مصلحت انجام نگیرد قابلیت مجازات را ندارد، پس مجازات شروع به جرم را باید در حد وسعت بخشیدن در مسئولیت کیفری قلمداد کرد و در راستای شروع به جرم کلاهبرداری بایستی به ماده 122 ق.م.ا مصوب 1392 نگاهی انداخت (هرکس شروع به اجرای جرمی نموده کلا به واسطه عامل خارج از اراده او مقصدش معلق بماند و مستحق مجازات خواهد بود). برای تحقق شروع به جرم ارکانی مورد نیاز است، رکن اول مقصد مرتکب برای اتمام جرم یعنی هدف و قصد ارتکاب جرم نماید. رکن بعدی عملیاتی صورت دهد و شروع به اجرای آن کند، رکن سوم عدم کامل شدن جرم با قصد اتمام آن است که به خاطر عوامل خارج از اراده مرتکب جرم صورت نمیگیرد.
همانطوریکه اساتید اشاره تمودند در شروع کلاهبرداری میتوان گفت: توسل به وسایل متقلبانه برای بردن مال دیگری است. شروع به کلاهبرداری قابل مجازات میباشد و مجازات شروع به کلاهبرداری حبس تعزیری درجه 5 محسوب میگردد.
شروع به جرم کلاهبرداری را در شقوق کلاهبرداری میتوان به شرح ذیل بیان نمود:
1.کلاهبرداری ساده: اگر مبلغ مال بیشتر از یک میلیارد ریال باشد همانطوریکه بیان شد مجازات تعزیر درجه 4 است. اما مجازات شروع به کلاهبرداری ساده برای مرتکب حبس تعزیری درجه 5 است. ولی اگر مبلغ مال یک میلیارد ریال یا کمتر باشد، مجازات 5 قانونگذار برای آن در نظر گرفته و مجازات شروع کلاهبرداری حبس یا شلاق یا جزای نقدی درجه 6 است.
2. کلاهبرداری مشدد: همانطوریکه میدانیم در ماده 1 قانون تشدید اگر مبلغ مال بیش از یک میلیارد ریال باشد، تعزیر درجه 4 میباشد و مجازات شروع به کلاهبرداری مشدد با در نظر گرفتن اینکه ماده 1 قانون تشدید محسوب گردد، مجازات حبس تعزیری درجه 5 است و اگر مبلغ مال یک میلیارد ریال یا کمتر باشد، تعزیری درجه 5 است و مجازات شروع به کلاهبرداری در این مورد حبس یا شلاق یا جزای نقدی درجه 6 است.
وشق دوم کلاهبرداری در فرض ماده 4 ق تشدید که تعزیر درجه 1 است و مجازات شروع به کلاهبرداری حبس تعزیری درجه 4 میباشد.
3.کلاهبرداری رایانهای: که مجازات مرتکب این جرم تعزیر درجه 5 است و مجازات شروع به کلاهبرداری حبس یا شلاق یا جزای نقدی درجه 6 میباشد.
بایستی توجه داشت فاعل جرم کلاهبرداری کسی است که مرتکب جرم کلاهبرداری شده است. یعنی انجام عمل و نتیجه محرمانه که در این جرم فریب دادن دیگری در بردن مال اوست فاعل جرم کلاهبرداری میباشد.