خیانت در امانت چک چگونه تحقق می یابد؟

خیانت در امانت چک چگونه تحقق می یابد؟

خیانت در امانت چک زمانی محقق می شود که، شما چکی را به قصد و هدف مشخصی به شخصی دهید و شخص مورد نظر بر خلاف توافق صورت گرفته از چک استفاده نماید.

ماهیت چک امانتی یا چک تضمینی

چک امانی چیست؟

چرا کسی به دیگری چک امانتی میدهد؟

تفاوت چک امانی و چک تضمینی در چیست؟

خوب است بدانید که علی القاعده و علی الرویه کسی به دیگری چک خویش را صرفا بصورت امانت نمیدهد که برای او نگهداری کند. یعنی عقلا و عرفا هم نیز معنا ندارد که شخص الف چک خود را با درج مبلغ و تاریخ و امضا، یعنی یک چک صادر شده و تمام و کمال را صرفا برای نگاهداری و بطور امانتی به شخص ب بدهد. لذا عنوان اتهامی خیانت در امانت چک هنگامی قابل اثبات خواهد بود که شرایط اثبات آن اعم از ادله اثبات دعوا و سایر قرائن و اوضاع و احوال مسلم پرونده کیفری، محقق باشد.

ماهیت چک امانی یا چک امانتی و چکی که برای تضمین داده میشود که عنوان چک تضمینی را به خود اختصاص میدهد از قرار ذیل است. صادر کننده یعنی دهنده یک چک امانتی، با هدف و قصد امانت و نگاهداری، به طرف مقابل چک نمیدهد. بلکه به دلیل جلب اعتماد طرف مقابل و ایجاد اطمینان از انجام یک معامله است که کسی به دیگری چک تضمینی میدهد. به عبارت دیگر عنوان اتهامی خیانت در امانت چک میتواند در فرضی محقق شود که الف برای تضمین انجام تعهداتش و برای جلب رضایت و اعتماد طرف مقابل به وی چک میدهد. ولیکن تحویل گیرنده چک امانی بدون دلیل و توجیه قانونی از آن چک استفاده مینماید.

زمان وقوع جرم خیانت در امانت چک

جرم خیانت در امانت چک چه زمانی محقق میشود؟

مژگان کثیری وکیل خیانت در امانت در طی ذکر یک مثال این مهم را اینگونه عنوان میدارد: تصور نمایید مستاجر برای تضمین این امر که در موعد مقرر یعنی ۱/۱/۱۳۹۹ به دلیل انقضای مدت اجاره، آپارتمان استیجاری را تخلیه و آن را به موجر برمیگرداند، به مالک یعنی موجر، چک تضمینی میدهد. حال ماهیت این چک چیست؟

خوب توجه نمایید که این چک برای تضمین انجام تعهدات شخص متعهد به متعهدله داده شده است. لذا تا زمانیکه عدم انجام تعهدات محقق نگردد، استفاده از چک تضمینی، موجب تحقق عنوان خیانت در امانت چک میشود. به عبارت دیگر، اگر مستاجر در موعد مقرر آپارتمان را تحویل موجر ندهد، برای موجر حق استفاده از چک بوجود می آید. زیرا صادرکننده چک به تعهدات خویش عمل ننموده است.

حال زمان وقع جرم خیانت در امانت چک دقیقا چه زمانی است؟ دارنده چک مادامی که موجب استفاده از آن چک بوجود نیامده است، حق استفاده از آن را ندارد. استفاده دارنده چک یا به این نحو است که به بانک مراجعه نماید و درخواست مطالبه وجه چک را داشته باشد. یا چک امانی را ظهرنویسی کرده و به دیگری واگذار نماید. در هر دوصورت مذکور، جرم خیانت در امانت چک محقق شده و مجازات آن بر مرتکب قابل اعمال است.

آیا برای تحقق خیانت در امانت چک باید وجه چک وصول شود؟

برای تحقق عنوان مجرمانه و جرم خیانت در امانت چک، باید دارنده به پول برسد؟

یعنی الزاما باید در حساب صادرکننده موجودی وجود داشته باشد و دارنده پس از اخذ پول، مرتکب جرم مذکور شناخته میشود؟

پاسخ منفی است. به صرف مراجعه دارنده چک (در مثال فوق، موجر) به بانک و درخواست وجه آن، ولو که به صدور گواهی عدم پرداخت منجر بشود، بازهم جرم خیانت در امانت چک محقق شده است. یعنی برای تحقق جرم مذکور نیازی به وصول و وجه از حساب صادرکننده چک نمیباشد.

نکته: اگر دارنده چک تضمینی یا چک امانتی بدون دلیل و توجیه قانونی، با ظهرنویسی کردن چک، آن را به دیگری انتقال دهد، مرتکب عنوان مجرمانه شده است. و دیگر لزومی بر وصول وجه چک توسط دارنده جدید وجود ندارد. یعنی دارنده نخستین یک چک امانی، به صرف ظهرنویسی مرتکب جرم مذکور شده است.

آیا امکان امانتی بودن چک وجود دارد؟

آیا ممکن است رابطه قراردادی و هیچ گونه تعهدی وجود نداشته باشد ولی باز هم چک بصورت امانت نزد دیگری باشد؟

پاسخ مثبت است. تصور نمایید کسی دسته چکش را خواه بصورت سفیدامضا، خواه بدون امضا، به شخص مورد اعتماد خویش که امین وی میباشد، میسپارد. دلیل این سپردن نیز صرفا نگهداری و مراقبت از آن دسته چک میباشد. تا هر زمان که صاحب آن بخواهد، با تقاضای استرداد آن، امین دسته چک را به وی برگرداند. در این فرض هیچ گونه رابطه قراردادی و یا دادن چک بابت تضمین انجام تعهد مطرح نمیباشد. لذا اگر امین به هر نحو و دلیلی مرتکب جرم شود، مجازات خیانت در امانت چک بر وی بار میگردد.

مسئولیت صادرکننده در قبال شخص ثالث

مسئولیت صادرکننده چک امانتی در قبال شخص ثالث که اکنون دارنده چک و خواهان وصول وجه آن است چیست؟

مژگان کثیری وکیل اثبات جرم خیانت در امانت میگوید: تصور نمایید در مثال بالا، موجر چک تضمینی را خرج مینماید. یا امینی بدون وجود رابطه تعهدی یا قراردادی، با ظهرنویسی چک آن را به دیگری انتقال میدهد. حال شخص ثالث دارنده چک امانتی است. حقوق وی اکنون چیست؟ صادرکننده چک امانی در قبال دارنده با حسن نیت چه مسئولیتی دارد؟ آیا علی رغم تحقق عنوان مجرمانه خیانت در امانت چک، صادر کننده بازهم باید کسئولیت پرداخت وجه آن را برعهده بگیرد؟ مسئولیت امینی که خیانت نموده است، چه میشود؟

در فرضی که  خیانت در امانت چک محقق شده و چک به دیگری انتقال یافته است، اصل بر این است که صادرکننده چک بعنوان شخص بدهکار و مسئول در پرداخت، میبایست وجه چک را در حق دارنده آن کارسازی نماید. یعنی امانت گذار ملزم است که به دارنده با حسن نیت مبلغ چک را پرداخت نماید. ولیکن بعد از پرداخت، میتواند وجه مذکور را از امین خائن بخواهد. به عبارت دیگر، علاوه بر این امر که صادرکننده چک میتواند به دلیل خیانت در امانت چک از امین شکایت کند و تشکیل پرونده کیفری بدهد، میتواند وجه چک را نیز مطالبه نماید. در این فرض، امین مجبور به تادیه و پرداخت وجه چک به صادرکننده میباشد.

مجازات خیانت در امانت چک چیست؟

مجازات جرم خیانت در امانت چک چیست؟

مجازات جرم مذکور طبق قانون جدید کاهش مجازاتها چقدر شده است؟

عنصر قانونی جرم مذکور کدام است؟

کثیری وکیل کیفری میگوید: مطابق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن بعنوان اجاره یا امانت یا رهن یا وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیا مذکور مسترد شود، یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید، مرتکب جرم شده است. که در موضوع این مقاله، عنوان مجرمانه، خیانت در امانت چک میباشد.

مجازات خیانت در امانت چک وفق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۲۳/۲/۱۳۹۹ دربردارنده حبس از ۳ ماه تا ۱۸ ماه میباشد. زیرا به موجب تبصره ماده ۱۱ قانون مرقوم که به قانون جدید کاهش زندانها معروف شده است، حداقل و حداکثر حبس موضوع ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی به نصف تقلیل یافته است.

◁◁ بیشتر بدانید:  اثبات خیانت در امانت | ادله و نحوه اثبات

وکیل خیانت در امانت چک

خیانت در امانت چک یک جرم شایع و جزو پرونده های کیفری مطرح در محاکم قضایی کیفری ما میباشد. وکیل متخصص و حرفه ای با دانش و تجربه و اشرافی که بر رویه عملی دادگاهها دارد، میتواند در نیل به سرنوشت روشن در پرونده کیفری جرم مذکور نقش به سزایی ایفا نماید. خانم دکتر مژگان کثیری مفتخر است به داشتن کادر مجرب از وکلای متخصص و با اخلاق که به نحو احسن کلیه مراحل یک پرونده کیفری از زمان تنظیم شکواییه تا پایان مرحله اجرا را به نیکی انجام میدهند.